ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Ο άνθρωπος με τη βοήθεια της τεχνολογίας έφτιαξε πολλά πράγματα για να διευκολύνει τη ζωή του. Εκτός όμως από τα οφέλη που του προσφέρει, η τεχνολογία έχει και δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η μόλυνση του περιβάλλοντος, δηλαδή, η μόλυνση της ατμόσφαιρας, των υδάτων και του εδάφους, είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα.

Η τεράστια τεχνολογική πρόοδος είχε σαν συνέπεια την υπερβολική εκμετάλλευση της φύσης. Η μόλυνση της ατμόσφαιρας με τις αναθυμιάσεις από τις βιομηχανίες, τα εργοστάσια, τα καυσαέρια από τα τροχοφόρα δηλητηριάζουν τη φύση και χειροτερεύουν τις συνθήκες ζωής του ανθρωπίνου είδους. Η θάλασσα ρυπαίνεται από λύματα, απορρίμματα και απόβλητα, που συνέχεια δέχεται, με συνέπεια να εξαφανίζονται πολλά είδη ζώων, πτηνών και φυτών. Η καταστροφή του εδάφους και υπεδάφους από τις χημικές ουσίες που τα διαποτίζουν και τις πυρηνικές δοκιμές, οι συνεχείς πυρκαγιές που καταστρέφουν τα δάση και αλλοιώνουν το φυσικό περιβάλλον και τη ζωντάνια της φύσης. Η οικολογική ισορροπία έχει πληγεί υπερβολικά.

Καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα που είναι ηλεκτρονικές συσκευές υψηλής τεχνολογίας. Ξέρουμε όμως ότι καταστρέφουν το περιβάλλον; Ξέρουμε ότι εξελίσσεται η τεχνολογία και μας κάνει κάθε τρεις και λίγο να αγοράζουμε καινούρια gadgets και να πετάμε τα παλιά χωρίς να τα έχουμε χρησιμοποιήσει πολύ;

Κάθε συσκευή έχει 3 στάδια ζωής: 1. Συσκευασία, 2.Χρήση, 3. Πέταγμα στα σκουπίδια.

Αυτός ο κύκλος ζωής της συσκευής πώς βλάπτει το περιβάλλον;

1. Όταν την κατασκευάζουμε στο εργοστάσιο σπαταλάμε ενέργεια, εκπέμπουμε αέρια στην ατμόσφαιρα, αφήνουμε απόβλητα και σπαταλάμε πολύ χαρτί στη συσκευασία.
2. Όταν τη χρησιμοποιούμε σπαταλάμε ενέργεια. Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει ακτινοβολία και μπορεί να βλάψει την υγεία μας.
3. Όταν την πετάμε, τα υλικά της μολύνουν το περιβάλλον για πάρα πολλά χρόνια.

Τι πρέπει να κάνουμε για σώσουμε το περιβάλλον;

1. Όταν κατασκευάζουμε έναν υπολογιστή ή ένα κινητό τηλέφωνο πρέπει να κάνουμε οικονομία στην ενέργεια, να εκπέμπουμε λιγότερα αέρια και καπνούς, να ανακυκλώνουμε τα απόβλητα και να χρησιμοποιούμε ανακυκλωμένο χαρτί συσκευασίας.
2. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε καλύτερη τεχνολογία και να φτιάξουμε υπολογιστές που να μην σπαταλούν ενέργεια όταν τους χρησιμοποιούμε και κινητά που να μην εκπέμπουν ακτινοβολία.
3. Να ανακυκλώνουμε ή να χαρίζουμε ή να ανταλλάξουμε τους υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα όταν αγοράζουμε καινούρια.

Μια άλλη σοβαρή απειλή για το περιβάλλον είναι η πυρηνική ενέργεια.

Για να λειτουργήσει ένα πλυντήριο, μια λάμπα ή ένας Η/Υ χρειάζεται ηλεκτρική ενέργεια. Η παραγωγή της γίνεται με πετρέλαιο, κάρβουνο και νερό. Όμως από τα εργαστήρια της φυσικής αναδύθηκε μια νέα πηγή, η πυρηνική ενέργεια.

Η παραγωγή της γίνεται στους πυρηνικούς σταθμούς που έχουν έναν ή περισσότερους πυρηνικούς αντιδραστήρες όπου γίνεται η διάσπαση των ατόμων ουρανίου.

Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί εναλλακτική λύση για τα ορυκτά καύσιμα που έχουν αρχίσει να μην επαρκούν. Δεν ευνοεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου και έχει ανοίξει δρόμους στην ιατρική. Επιτρέπει την ανεξαρτησία μιας χώρας όσον αφορά την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών.

Αντίθετα, τα πυρηνικά εργοστάσια παράγουν ραδιενεργά απόβλητα που δεν ξέρουμε ακόμα πώς να τα ανακυκλώσουμε. Τα καυτά νερά του αντιδραστήρα όταν αδειάζονται σε ποτάμι, υπάρχει κίνδυνος για αύξηση της θερμοκρασίας και αλλοίωσης του υδροβιότοπου. Επίσης τα αποθέματα ουρανίου δεν είναι ανεξάντλητα. Έχουν προκύψει 5 μεγάλα ατυχήματα: του Τσερνομπίλ το 1986, του Νισιου Τριών Μιλίων το 1979, του Σέλλαφιλντ το 1957, της Τοκαιμούρα το 1999 και της Φουκουσίμα το 2011. Η ραδιενέργεια που απελευθέρωσαν σκόρπισε θάνατο και τρομερές ασθένειες.

Η πυρηνική ενέργεια είναι ένα πολύ ισχυρό όπλο ικανό να καταστρέψει ολόκληρο τον πλανήτη.

Σημαντικό μερίδιο στην καταστροφή του περιβάλλοντος έχουν και τα σύγχρονα μέσα μεταφοράς. Τα χερσαία (αυτοκίνητο, λεωφορεία, φορτηγά, τρένα κ.α.) χρησιμοποιούν καύσιμα για να κινηθούν και παράγουν χημικές-τοξικές ουσίες όπως το μονοξείδιο του άνθρακα, το μόλυβδο (από τα καύσιμα), το διοξείδιο του αζώτου και μικρά αιωρούμενα σωματίδια. Όλες αυτές οι ουσίες παραμένουν στην ατμόσφαιρα σε μεγάλες ποσότητες και για μεγάλο χρονικό διάστημα και είναι τόσο μα τόσο βλαβερές για το περιβάλλον αλλά και για τον άνθρωπο.

Επιπλέον, για την ανάπτυξη των χερσαίων μεταφορών, συχνά χρειάζονται περιβαλλοντικές παρεμβάσεις όπως κατασκευή δρόμων και γεφυρών. Αυτά τα έργα απαιτούν συχνά αποψίλωση εκτάσεων πρασίνου, μπάζωμα ποταμών, διαμόρφωση ορεινών όγκων για κατασκευή σηράγγων και γενικά παρεμβάσεις που αλλοιώνουν την υφή του εδάφους διαταράσσοντας ταυτόχρονα και την οικολογική ισορροπία.

Τα θαλάσσια μέσα μεταφοράς (δεξαμενόπλοια, φορτηγά πλοία, επιβατηγά κ.α.) καθώς και η τουριστική δραστηριότητα, η εκβολή δικτύων αποχέτευσης, η εκμετάλλευση φυσικών πόρων, συμπληρώνουν το κύκλο των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον. Ιδιαίτερα σε κλειστές θάλασσες, όπως η Μεσόγειος, στην οποία ανήκουν και οι Ελληνικές θάλασσες, η θαλάσσια ρύπανση είναι εντονότερη λόγω της περιορισμένης ανάμειξης των θαλασσίων υδάτων μ’ αυτά των ωκεανών.

Πριν από μερικά χρόνια, το 2007, στη χώρα μας συνέβη ένα θαλάσσιο ατύχημα σε νησί των Κυκλάδων , τη Σαντορίνη , το οποίο μέχρι και σήμερα εξακολουθεί να έχει επιπτώσεις στην περιοχή. Αν και η πλοιοκτήτρια εταιρεία « Louis Hellenic Cruises» στην ανακοίνωση που εξέδωσε αναφέρει ότι, έχει δαπανήσει πάνω από 12εκ. ευρώ για την απορρύπανση και την προστασία του περιβάλλοντος στη θαλάσσια περιοχή της Σαντορίνης, τα αποτελέσματα θα αργήσουν πολύ να φανούν. .

Τέλος, τα εναέρια μέσα μεταφοράς όπως είναι τα αεροσκάφη μεταφοράς επιβατών ή εμπορευμάτων, καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες καυσίμων εκπέμποντας δηλητηριώδη αέρια και επιβαρύνουν με τον τρόπο αυτό την ατμόσφαιρα.. Λαμβάνοντας υπόψη ότι σήμερα οι αεροπορικές μεταφορές καταλαμβάνουν σημαντικό κομμάτι της μεταφορικής δραστηριότητας επιβατών και εμπορευμάτων της γης, αντιλαμβανόμαστε ότι αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα μόλυνσης του περιβάλλοντος.

Η χρονική διάρκεια μιας ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου. Ορισμένοι τρόποι είναι οι εξής: εξάτμιση, αραίωση, διάχυση, οξείδωση κ.α. Το πόσο μεγάλη θα είναι η ρύπανση εξαρτάται από το είδος του ρύπου και την ποσότητά του, την κατεύθυνση του αέρα για την ατμόσφαιρα και τις χερσαίες εκτάσεις, των κυμάτων και των ρευμάτων για τις υδάτινες επιφάνειες, την τοπογραφία του εδάφους και τη σύσταση πυθμένα για τις θάλασσες.

Ένα από τα αποτελέσματα της μόλυνσης του περιβάλλοντος είναι η όξινη βροχή. Η όξινη βροχή προκαλείται κυρίως από τα εργοστάσια που παράγουν καπνό , ο οποίος μεταφέρεται στην ατμόσφαιρα με αποτέλεσμα η βροχή να περιέχει βλαβερές ουσίες για το περιβάλλον.

Η όξινη βροχή έχει έντονες επιπτώσεις στα φυσικά οικοσυστήματα (δάση, υδροβιότοπους, έδαφος), σκοτώνοντας άμεσα ή έμμεσα διάφορες μορφές ζωής, αλλά και στις πόλεις που ζούμε, καταστρέφοντας ιστορικά μνημεία, προκαλώντας ζημιές σε κτίρια και οχήματα, αλλά και βλάπτοντας άμεσα την ανθρώπινη υγεία. Η πιο σοβαρή όμως επίπτωση που έχει η συγκεκριμένη βροχή στο περιβάλλον είναι η καταστροφή των δασών: Τα δάση υψηλού ύψους είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα αφού περιβάλλονται συχνά από όξινη ομίχλη που είναι πιο βλαβερή από τη βροχή. Τα υπόλοιπα φυτά, καθώς και οι ανθρώπινες καλλιέργειες επίσης βλάπτονται σοβαρά από την όξινη βροχή.

Επιπλέον, η όξινη βροχή βλάπτει και την ανθρώπινη υγεία προκαλώντας καρκίνο και αναπνευστικά προβλήματα. Η όξινη βροχή μπορεί επίσης να προκαλέσει τη ζημιά σε ιστορικά μνημεία και να τρυπήσει το μέταλλο των αυτοκινήτων.
Μακάρι οι άνθρωποι να συνειδητοποιούσαν το κακό που κάνει η όξινη βροχή στο περιβάλλον αλλά και στον άνθρωπο. Τότε θα προσπαθούσαν να μειώσουν τα καυσαέρια και την όξινη βροχή.

Αν και όλα τα παραπάνω είναι υπεύθυνα για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το περιβάλλον, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι μέρος της μόλυνσης του περιβάλλοντος οφείλεται σε φυσικά αίτια. Για παράδειγμα, τα ηφαίστεια επιβαρύνουν με τις εκρήξεις τους την ατμόσφαιρα με τέφρα καταστρέφοντας το φυσικό πλούτο και απειλώντας τους ζωντανούς οργανισμούς αλλά και οι σεισμοί, με τα επακόλουθα τους όπως καταστροφή βασικών και απαραίτητων υποδομών, ευθύνονται για πολλές καταστροφές που συμβαίνουν στο περιβάλλον και που σαν αποτέλεσμα έχουν τη μόλυνση. Σε καμία όμως περίπτωση η φύση δε μολύνει τον εαυτό της περισσότερο από ότι τη μολύνει ο άνθρωπος και τα επιτεύγματά του.

Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι πολλά σύγχρονα μέσα πληγώνουν τη φύση. Είναι γνωστό, ότι γίνονται προσπάθειες σε όλο τον πλανήτη για να διορθωθούν πολλά λάθη που έκανε ο άνθρωπος και να περιοριστούν οι ρύποι. Ας καταλάβουμε όλοι, ότι η γη είναι το σπίτι μας και ότι βλάπτοντας το περιβάλλον της γης είναι σαν να κάνουμε κακό στο ίδιο μας το σπίτι.


Ελεάννα Δ., Λυδία Χ., Τατιάνα Υ., Αλέξανδρος Μ., Γιάννης Π.

Ο γατόπαρδος (Acinonyx jubatus)

===== ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΦΡΑΓΚΙΔΑΚΗΣ =====
Ο γατόπαρδος (Acinonyx jubatus), ή αλλιώς τσίτα, ή τσιτάχ, είναι το γρηγορότερο χερσαίο ζώο στον πλανήτη μας. Μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα ως και 110 χλμ. την ώρα. Αυτό του επιτρέπει να κυνηγά πολύ γρήγορα θηράματα, όπως οι γαζέλες. Αντίθετα από τα άλλα αιλουροειδή, ο γατόπαρδος κυνηγά την ημέρα. Τα νύχια του δεν συστέλλονται και αυτό του επιτρέπει να γαντζώνεται στο έδαφος καθώς τρέχει και να επιταχύνει αστραπιαία. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι μπορεί να στρίβει δίχως να μειώνουν την ταχύτητά του. Η ουρά του τον βοηθά να διατηρεί την ισορροπία του όταν τρέχει. Όταν δεν κυνηγά θηράματα, το τσίτα ξαπλώνει κάτω από τις σκιές των δέντρων και ξεκουράζεται. Η θηλυκή γεννά 3-6 μικρά τα οποία φροντίζει μόνη της μέχρι να φτάσουν την ηλικία των 18 μηνών και εγκαταλείψουν την μητέρα τους. Τα αδέλφια όμως παραμένουν και κυνηγούν μαζί, σαν ομάδα, μέχρι να γίνουν καλοί κυνηγοί. Ο γατόπαρδος μπορεί να εξημερωθεί εύκολα. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τους χρησιμοποιούσαν για να κυνηγούν λαγούς και γαζέλες. Σήμερα το κυνήγι αυτό έχει εγκαταλειφθεί.

Το 2008 συμπεριλήφθηκε στην Κόκκινη Λίστα των ειδών του πλανήτη που απειλούνται[1]με εξαφάνιση.

Ζώα

1. Το λιοντάρι (Panthera leo) ανήκει στο γένος Panthera της οικογένειας των Αιλουριδών. Καθώς άποια αρσενικά υπερβαίνουν τα 250 κιλά σε βάρος[4] είναι το δεύτερο μεγαλύτερο αιλουροειδές μετά την τίγρη που υπάρχει σήμερα. Λιοντάρια σε άγρια κατάσταση υπάρχουν πλέον στην Υποσαχάρια Αφρική και στην Ασία που έχει μείνει ένας πληθυσμός στην βορειοδυτική Ινδία που κινδυνεύει άμεσα από αφανισμό ενώ έχει εξαφανιστεί από την Βόρεια Αφρική, την Μέση Ανατολή και την Δυτική Ασία στα ιστορικά χρόνια. Μέχρι το ύστερο Πλειστόκαινο, περίπου 10.000 χρόνια πριν, το λιοντάρι ήταν το πλέον διασκορπισμένο μεγάλο επίγειο θηλαστικό μετά τον άνθρωπο. Βρίσκονταν στο μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής, μεγάλο μέρος της Ευρασίας από την δυτική Ευρώπη έως την Ινδία, και στην Αμερική από το Γιούκον έως το Περού.

Τα λιοντάρια στην φύση ζουν περίπου 10-14 χρόνια, ενώ σε αιχμαλωσία μπορούν να ζήσουν πάνω από 20 χρόνια. Σε άγρια κατάσταση τα αρσενικά σπανίως ζουν πάνω από 10 χρόνια, καθώς οι τραυματισμοί από τις συνεχόμενες μάχες με αντίπαλα αρσενικά μειώνουν δραστικά την μακροζωία τους.[5] Ο συνηθισμένος τόπος διαμονής των λιονταριών είναι η σαβάνα και οι γρασιδότοποι, αν και μπορεί να βρεθούν και σε θαμνώδεις περιοχές και δάση. Είναι ασυνήθιστα κοινωνικά ζώα σε σχέση με τα υπόλοιπα αιλουροειδή. Μια αγέλη λιονταριών συνήθως αποτελείται από συγγενικά θηλυκά, τα νεογνά τους και ένα μικρό αριθμό ενήλικων αρσενικών. Τα θηλυκά συνήθων κυνηγούν μαζί σε ομάδες, κυνηγώντας κυρίως μεγάλα οπληφόρα. Τα λιοντάρια είναι κυρίαρχα αρπακτικά, παρόλο που τρώνε και θνησιμαία αν δοθεί η ευκαιρία. Ενώ συνήθως δεν κυνηγούν ανθρώπους επιλεκτικά, έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις λιονταριών που αναζητούσαν ανθρώπινα θηράματα.

Το λιοντάρι είναι εκτεθειμένο είδος, έχοντας υποστεί, πιθανώς μη αναστρέψιμη, μείωση του πληθυσμού του στην Αφρική 30 με 50 τοις εκατό τις δύο τελευταίες δεκαετίες.[6] Οι πληθυσμοί λιονταριών έξω από τα καθορισμένα καταφύγια και τα εθνικά πάρκα δεν μπορούν να διατηρηθούν. Παρόλο που η αιτία της παρακμής του πληθυσμού δεν είναι πλήρως κατανοητά. η απώλεια της φυσικής κατοικίας και η επιπλοκές με τον άνθρωπο θεωρούνται σήμερα οι κυριότεροι παράγοντες ανησυχίας. Λιοντάρια αιχμαλωτίζονταν και κρατιόνταν σε θηριοτροφεία από την ρωμαϊκή εποχή, ενώ είναι ένα από τα κύρια είδη που εκτίθενται σε ζωολογικούς κήπους από τα τέλη του 18ου αιώνα. Διάφοροι ζωολογικοί κήποι ανά τον κόσμο συνεργάζονται σε προγράμματα εκτροφής του απειλούμενου ασιατικού υποείδους.

Οπτικά το αρσενικό λιοντάρι είναι πολύ χαρακτηριστικό και αναγνωρίζεται εύκολα από την χαίτη του. Το λιοντάρι, και συγκεκριμένα το πρόσωπο του αρσενικού, είναι ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα ζωικά σύμβολα στην ανθρώπινη κουλτούρα. Απεικονίσεις του υπήρχαν από την Άνω Παλαιολιθική περίοδο, από το Λασκώ (Lascaux) και το Σωβέ (Chauvet) μέχρι πρακτικά όλους τους αρχαίους και μεσαιωνικούς πολιτισμούς όπου ιστορικά όπου ιστορικά εμφανίστηκαν. Έχει απεικονιστεί ευρύτατα στην λογοτεχνία, την γλυπτική, την ζωγραφική τις εθνικές σημαίες και στον κινηματογράφο.
Το όνομα του λιονταριού προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό λέων από το ρήμα λύω-λέω που σημαίνει διαλύω σε πολλά μέρη, παρ. και το λατινικό leo από όπου προέρχεται και ονομασία του στις ρωμανικές γλώσσες.[7] Το εβραϊκό לָבִיא ενδέχεται να είναι συγγενές,[8] όπως και το αρχαίο αιγυπτιακό rw.[9] Ήταν ένα από τα πολλά είδη που αρχικά περιγράφηκαν, ως Felis leo, από τον Λινναίο στο έργο του Systema Naturae, τον 18ο αιώνα.[3] Το επιστημονικό όνομα του γένους και τμήμα της επιστημονικής τους ονομασίας, Panthera leo, θεωρείται συχνά ότι προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό παν- και θηρ' που σημαίνει ο κυνηγός όλων, αλλά αυτό ενδέχεται να είναι απλώς λαϊκή ετυμολογία. Πιθανότατα έχει προέλευση από την ανατολική Ασία, και σημαίνει το «κιτρινωπό ζώο» ή «κίτρινο προς λευκό»...

Ο Πολιτισμός των Μάγια

Οι Μάγια είναι ένας λαός Ινδιάνων της Κεντρικής Αμερικής. Καταλαμβάνει μια συνεχή έκταση στο νότιο Μεξικό, στη Γουατεμάλα και στο βόρειο Μπελίζ και μιλά διάφορες γλώσσες της γλωσσικής οικογένειας των Μάγια. Οι αρχαιολόγοι και οι ερευνητές των Μάγια διαίρεσαν τις περιοχές που ζούσαν οι λαοί των Μάγια σε 3 ζώνες- βόρεια, κεντρική, νότια. Η γεωγραφική, αυτή, διαίρεση συμπίπτει και με την γλωσσική διαίρεση.

Η έκταση του πολιτισμού των Μάγια φαίνεται σε αυτόν το χάρτη με κόκκινη γραμμή. Η μαύρη γραμμή δείχνει την συνολική επέκταση των Μεσοαμερικανικών πολιτισμών. Με κύκλο σημειώνονται τοποθεσίες της Κλασσικής περιόδου και με τετράγωνο αυτές της Μετακλασσικής

Πριν από τη κατάκτηση του Μεξικού από τους Ισπανούς οι Μάγια είχαν αναπτύξει τον λαμπρότερο πολιτισμό του Δυτικού Ημισφαιρίου. Ασκούσαν τη γεωργία, έκτιζαν πέτρινα σπίτια και πυραμιδοειδείς ναούς, κατεργάζονταν το χαλκό και το χρυσό, γνώριζαν την υφαντουργία και χρησιμοποιούσαν μια μορφή ιερογλυφικής γραφής. Οι ρίζες του πολιτισμού των Μάγια φτάνουν πολύ πίσω στην προϊστορία, πέρα από τα 2000 π.Χ. όπου αντιστοιχεί η Αρχαϊκή περίοδος. Μετά αρχίζει η Προκλασική περίοδος που χρονολογείται από το 2000 π.Χ. 250 μ.Χ. Ακολουθεί η Κλασική περίοδος μέχρι το 1000 μ.Χ. Τέλος από το 1000-1540 χρονολογείται η Μετακλασική περίοδος.

Τα κέντρα των μεγάλων πόλεών τους περιλάμβαναν μια ορθογώνια πλατεία που περιβαλλόταν από τις τρεις ή τέσσερις πλευρές της από τεχνητούς λόφους ή εξέδρες. Πολλές φορές αυτές οι πλατείες ήταν χτισμένες σε τεχνητά επίπεδα αναχώματα. Στην επίπεδη επιφάνεια των ψηλών πυραμίδων χτίζονταν ναοί. Στις πλατείες υπήρχαν και χαμηλές πυραμίδες που χρησίμευαν για βάσεις ανακτόρων με πολλά δωμάτια που ανήκαν, κυρίως, σε αριστοκράτες. Τα μικρά κέντρα αποτελούνταν από μια πλατεία, τα μεγάλα, όμως, είχαν αρκετές που κάλυπταν τεράστιες εκτάσεις. Ένα άλλο χαρακτηριστικό των πόλεων ήταν το γήπεδο όπου παίζονταν το πολύ διαδεδομένο παιχνίδι της μπάλας.

Τα αρχαιολογικά μνημεία που διασώθηκαν μέχρι τις μέρες μας, μας επιτρέπουν να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ο πολιτισμός τους έφτανε στο επίπεδο των περισσότερο γνωστών πολιτισμών της αρχαιότητας, της Ελλάδας, Αιγύπτου, Ινδίας κ.ά. Ανάπτυξαν σημαντικά την αρχιτεκτονική τους, δείγματα της οποίας έχουμε αρκετά. Έφτιαξαν πυραμίδες, ναούς, άλλα κτίρια που στολίστηκαν με αξιοθαύμαστα κομψά σχέδια, γλυπτά και ζωγραφιστά. Όπως όλες οι φυλές της Αμερικής, έτσι και οι Μάγια κτυπήθηκαν σκληρά απ' τους Ισπανούς κατακτητές και σιγά - σιγά άρχισαν να εξαφανίζονται.

       

Το ημερολόγιο των Μάγια ελάχιστα έμοιαζε με οποιαδήποτε άλλο γνωστό ημερολογιακό σύστημα άλλου λαού. Οι Μάγια όπως, και οι πρόγονοί τους Ολμέκοι, χρησιμοποίησαν ένα εντελώς ιδιαίτερο εικοσαδικό αριθμητικό σύστημα για την μέτρηση του χρόνου. Οι μεταγενέστεροι Αζτέκοι απλά το διατήρησαν αλλά μάλλον σε πολιτισμική παρακμή πια. 

Οι Μάγια είχαν εικοσαήμερο μήνα, 18 μήνες ετησίως (360 ημέρες) και μετά συνεχίζοντας ανά εικοσάδες έφταναν στην μέγιστη μονάδα τους το «αλαούτουν» που αντιπροσώπευε 23.040.000.000 ημέρες. Είχαν έναν ημερολογιακό κύκλο 52 χρόνων που προέκυπτε από συνδυασμό δύο ημερολογίων τους του χαάμπ και του τσολκίν. Επιγραφές που βρέθηκαν στην τοποθεσία Κιρίγκα αναφέρονται σε γεγονότα πριν από 90.000.000 χρόνια, άλλη επιγραφή αναφέρεται σε 400.000.000 χρόνια πριν! Εντυπωσιακές μονάδες μέτρησης χρόνου που χρησιμοποιούσαν ήταν το Καλαμπτούν 57.600.000 ημέρες αλλά και το Κιντσιλιτούν με 1.152.000.000 ημέρες!

 Σε μικρές μονάδες οι Μάγια χρησιμοποιούσαν για ώρα το ¹/₂₀ της ημέρας (1 ώρα και 12 λεπτά) και το αντίστοιχο λεπτό ήταν το ¹/₂₀ της ώρας τους δηλαδή 3,6 δικά μας λεπτά.

Εκτός απ' αυτά είχαν υπολογίσει το πραγματικό ηλιακό έτος σε 365,242 ημέρες, το σεληνιακό έτος και το έτος της Αφροδίτης (224,7 ημέρες). (Ας αναφέρουμε ότι σήμερα η τεχνολογική μας εξέλιξη μας επιτρέπει να υπολογίζουμε το έτος σαν 365,2422 ημέρες!)

Παράλληλα με το κανονικό τους ημερολόγιο χρησιμοποιούσαν κι ένα δεύτερο με 13 μήνες των 20 ημερών δηλαδή 260 ημερών, κρατώντας ημερολόγιο που αντιστοιχεί με τους κύκλους των ηλιακών κηλίδων που ακολουθούν τις ηλιακές μαγνητικές μεταπτώσεις. (οφείλονται στην διαφορά ταχύτητας περιστροφής των πόλων σε σχέση με τον ισημερινό του ήλιου) Το ημερολόγιο αυτό θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό μιας και οι μαγνητικές μεταπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας μπορούσαν να υπολογιστούν ή και να προβλεφθούν κάνοντας γνωστές τις επιδράσεις του πάνω στους ανθρώπους.

Υπολόγισαν την διάρκεια κύκλου των ηλιακών κηλίδων σε 68.302 ημέρες. Μετά από 20 τέτοιες περιόδους υπάρχει αναστροφή μαγνητικού πεδίου.

Έτσι ήταν σε θέση να προβλέψουν την παρακμή τους μετά το 620 μ.Χ. όταν η έξαρση των μαγνητικών κηλίδων οδήγησε σε παρατεταμένη ξηρασία στην περιοχή τους αλλά και σε δραματική πτώση της ανθρώπινης γονιμότητας, παιδική θνησιμότητα κλπ. Βάση του ίδιου συστήματος υπολογισμού η επόμενη μεγάλη μαγνητική αναταραχή του μαγνητικού πεδίου του ήλιου που μπορεί να προκαλέσει εξίσου μεγάλη αντίδραση στο γήινο μαγνητικό πεδίο (ίσως και με καταστρεπτικές συνέπειες) υπολογίζεται από τους Μάγια το 2012. Ξεκίνησε το 3114 π.Χ. και με διάρκεια ενός «μπακτούν» 1.872.000 ημέρες θα τελειώσει το 2012.

 

Πριν από περίπου χίλια χρόνια κατέρρευσε ο μεγάλος πολιτισμός των Μάγια που αναπτύχθηκε στη χερσόνησο του Γιουκατάν στο Μεξικό αλλά και σε γειτονικές περιοχές. Οι κοινωνίες των Μάγια ήταν από τις πιο προηγμένες στον προκολομβιανό Νέο Κόσμο και οι μόνες με διαδεδομένη γραφή που σώθηκε. Οι πόλεις των Μάγια παρέμειναν έρημες, σχετικά ανέπαφες κρυμμένες μέσα στη πυκνή βλάστηση. Το 1839 όμως ένας αμερικανός δικηγόρος ο John Stephens μαζί με τον φίλο του τον άγγλο σχεδιαστή Frederick Catherwood θα τις ανακαλύψουν.

Ένα μέρος του πολιτισμού των Μάγια που θα επιζήσει από την μεγάλη αυτή κατάρρευση θα έρθει σε επαφή με τους Ευρωπαίους για πρώτη φορά το 1502. Το 1527 οι Ισπανοί θα ξεκινήσουν την προσπάθεια κατάκτησης των Μάγια αλλά η υποταγή τους δεν θα ολοκληρωθεί παρά το 1697. Ο πολιτισμός των Μάγια και η κατάρρευση του απασχολεί για χρόνια τους επιστήμονες και πλήθος ερμηνειών έχουν κατατεθεί. 

 

Με το «Apocalypto» του ο Μέλ Γκίμπσον ουσιαστικά μεταφέρει στην οθόνη  τις αποτυπωμένες σε λίθινα μνημεία και τοιχογραφίες απίστευτα σκληρές συγκρούσεις ανάμεσα στους Μάγια. Συγκρούσεις  που μεγάλωναν σε πλήθος και σε ένταση όσον πλησίαζε η εποχή της μεγάλης κατάρρευσης και ίσως αποτέλεσαν μια από τις αιτίες της. Η μικρή παραγωγικότητα της γεωργίας τους αλλά κυρίως η παντελής έλλειψη μεγάλων υποζυγίων, (άλογα, βόδια, λάμα) για την μεταφορά τροφίμων σε μεγάλες αποστάσεις, καθιστούσε αδύνατη την στρατιωτική δράση σε μεγάλες αποστάσεις. Οι Μάγια ποτέ δεν θα ενοποιηθούν σε μεγάλες αυτοκρατορίες όπως οι Αζτέκοι και οι Ίνκας. Η κοινωνία των Μάγια θα παραμείνει μόνιμα πολιτικά διαιρεμένη σε μικρά βασίλεια που βρίσκονται σε διαρκή πόλεμο μεταξύ τους. Η μόνιμη αυτή εμφύλια σύγκρουση θα επεκταθεί και μεταξύ των χωρικών για την διαθέσιμη γη, όταν ο πληθυσμός κάποια στιγμή αυξηθεί υπερβολικά. Αυτές οι συγκρούσεις θα συνεισφέρουν στις συνθήκες κατάρρευσης, καθώς δημιουργούν ακαλλιέργητες  περιοχές στις περιοχές των συγκρούσεων.

Η περιοχή των Μάγια που επεκτείνεται στα βόρεια πλάτη ανάμεσα στις 17 και 22 μοίρες, θα μπορούσε να περιγραφεί ως «εποχικά τροπικό δάσος βροχής» καθώς την βροχερή εποχή (Μάιος – Οκτώβριος) διαδέχεται η άνυδρη (Ιανουάριος – Απρίλιος). Από το βορά προς το νότο στη χερσόνησο Γιουκατάν το ύψος βροχής αυξάνεται από 46 στα 254 cm τον χρόνο καθώς και το πάχος του εδάφους, έτσι ώστε το πιο παραγωγικό κομμάτι στο νότο να συντηρεί μεγαλύτερους πληθυσμούς. Κι’ όμως η περιοχή που επηρεάστηκε περισσότερο από την μεγάλη κατάρρευση της Κλασσικής Περιόδου ήταν αυτές οι νότιες περιοχές που έχασαν το 90% του πληθυσμού τους. Ο Κορτέζ πέρασε σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από τα ερείπια των μεγάλων πόλεων της Κλασσικής Περιόδου Τικάλ και Παλένκε αλλά κανείς δεν το κατάλαβε καθώς αυτές έρημες πια, ήταν χαμένες στη ζούγκλα .

Η εποχή της κατάρρευσης συνοδεύτηκε από μια διαπιστωμένη εποχή ξηρασίας. Δεν ήταν η πρώτη ξηρασία αλλά ήταν η καθοριστική. Η αποδάσωση και η διάβρωση των πρανών, στα οποία επεκτείνεται το οικιστικό πλεόνασμα των εύφορων κοιλάδων, είχαν μειώσει την διαθέσιμη γη. Το ίδιο κάνουν και οι συγκρούσεις που ερημώνουν τους αγρούς, εκεί που η γεωργία δεν είναι πια ασφαλής. Επίσης η ξηρή αυτή εποχή βρίσκει ένα χώρο δημογραφικά πλήρη που εμποδίζει τις διόδους διαφυγής σε ελεύθερη γη. Τα υδατικά  αποθέματα (πηγάδια) των υγρών εύφορων εδαφών του νότου, βρίσκονται σε μεγάλο βάθος. Οι στέρνες και οι δεξαμενές της πόλης Τικάλ, έφταναν για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των 100.000 κατοίκων της με πόσιμο νερό για 18 μήνες. Αλλά η γεωργία χρειάζεται  βροχές και όχι στέρνες, τα τρόφιμα θα τελειώσουν, η πυκνοκατοικημένη περιοχή θα καταρρεύσει. Αντίθετα ο πιο ξηρός βοράς διαθέτει υδατικά αποθέματα γεωλογικά πιο προσιτά και θα επιβιώσει. 

Η εντυπωσιακή αρχιτεκτονική με τα λαμπρά οικοδομήματα των Μάγια και οι εξίσου εντυπωσιακές τελετές -κλασσικές απεικονίσεις του πλεονάσματος κοινωνιών που ευημερούν- αποτελούν ταυτόχρονα, διαχρονικά σύμβολα μιας θριαμβευτικής διαχείρισης του παρόντος που περιφρονεί το μέλλον.

Ευρυδίκη Δημητροπούλου

Τι είναι τα blog;

Τελικά τι είναι τα blog;

Τον τελευταίο καιρό πολύ κουβέντα γίνεται για τα blog. Όρος που στα ελληνικά μπορεί να αποδοθεί ως ιστολόγιο. Πρόσφατα τα ανακάλυψαν και τα μέσα ενημέρωσης. Τι είναι όμως αυτά τα blog; Τα blog είναι ιστοχώροι ή ιστοσελίδες που ανανεώνονται τακτικά συνήθως σε καθημερινή βάση. Περιέχουν πληροφορίες σχετικές με ένα θέμα και συνήθως χρησιμοποιούνται σαν καθημερινά ημερολόγια από τους δημιουργούς τους. Ημερολόγια που αφορούν την προσωπική ζωή ή τα ενδιαφέροντα του εκδότη τους. Τα blog χρησιμοποιούνται ευρέως για την έκφραση πολιτικών απόψεων και για κοινωνικά σχόλια και τελευταία όταν οι εταιρείες ανακάλυψαν τη δυναμική των blog, τα χρησιμοποιούν για να κρατούν ενημερωμένους τους ενδιαφερόμενους αλλά και για να δώσουν ένα βήμα έκφρασης στους εργαζόμενους ή στους συνεργάτες τους. Στην πραγματικότητα τα blog μπορούν να είναι οτιδήποτε θέλει ο εκδότης τους. Πραγματική μόδα τα έκανε το GOOGLE με την δωρεάν δυνατότητα που έδωσε να το κάνουν και άνθρωποι που δεν είχαν ιδέα από κατασκευή ιστοσελίδων (τάξη σας θυμίζει τίποτε?), με την υπηρεσία blogger. Τα blog αποκτούν όλο και μεγαλύτερη δημοτικότητα γιατί έχουν εμπλακεί στο παιχνίδι δημοσίων σχέσεων των παραδοσιακών μέσων επικοινωνίας. Έτσι σύγχρονες εκδοχές της blogμανίας είναι τα βιβλία που έχουν εκδοθεί με το περιεχόμενο διαφόρων blog, το ότι συχνά πυκνά διάφορα έντυπα αναπαράγουν κείμενα από blog και ότι κάποιοι blogers έχουν αποκτήσει μεγάλη δημοτικότητα στα μέσα ενημέρωσης (όπως για παράδειγμα ο πιτσιρίκος που είναι ο αγαπημένος του blogger μπαμπά μου). Καινούργια μόδα είναι η αναδημοσίευση διάφορων επιλεγμένων Posts από blogs σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά.

Από που προήλθαν τα blog; 

Κανείς δεν ξέρει σίγουρα. Γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 90 υπήρχαν μερικές ιστοσελίδες με links και με προσωπικά σχόλια που μπορούμε να τα θεωρήσουμε τα πρώτα blog. To πραγματικό blogging άρχισε το 1999. Στην αρχή ήταν οργανωμένες οδηγίες περιήγησης στο internet για συγκεκριμένα θέματα, σιγά σιγά εξελίχθησαν στα σημερινά "ημερολόγια" με το συνεχώς φρέσκο περιεχόμενο. Σε κάθε περίπτωση τα blog αξίζουν τη προσοχή μας. Είτε σαν μόδα, είτε σαν ένας καινούργιος τρόπος επικοινωνίας στο internet το μέλλον των blog διαφαίνεται λαμπρό καθώς το συνεχώς ανανεωμένο περιεχόμενο τα κάνει σημαντικά και για τους χρήστες του internet αλλά και για τις μηχανές αναζήτησης. Υπάρχουν πια πολλές εταιρίες που προσφέρουν online εργαλεία για τη δημιουργία blog και δωρεάν φιλοξενία, όπως και μηχανές αναζήτησης μόνο για blog περιεχόμενο. 

Διαβάζοντας τις αναρτήσεις μας σκέφτηκα να μπω στο Internet και να ψάξω τι είναι blog ....  Το παραπάνω κείμενο ΔΕΝ είναι δικό μου.  

 Ο3
Κωνσταντίνα Τ. (SnowFox)

Ινδιάνοι 2